Voeding bij sterk verminderde afweer

Bij een sterk verminderde afweer heeft u minder witte bloedcellen. Dit noemen we de ‘dip’. Uw lichaam kan u minder goed beschermen tegen ziekteverwekkers in voedsel en u kunt sneller een voedselinfectie krijgen.

Wat gaan we doen?

• We vertellen u welk voedsel u voorlopig niet kunt eten.
• We vertellen u hoe u met uw voedsel moet omgaan om het schoon te houden.
• We vertellen u hoe lang u voedsel kunt bewaren.

Wat is het doel?

Als u zich aan deze adviezen houdt, is de kans zo klein mogelijk dat u een voedselinfectie krijgt.

Wat u niet kunt eten

Hepatitis A en E
Deze voedingsmiddelen mag u niet eten, omdat u er hepatitis A of hepatitis E besmetting van kunt krijgen. Het gaat om rauwe producten of om producten die niet genoeg verhit zijn (dat wil zeggen: minder dan 75 graden Celsius), zoals:

• Rauwe schaal- en schelpdieren (bijvoorbeeld: mosselen, oesters, garnalen, kreeft en krab)
• Niet genoeg verhit wild zwijn en hert
• Niet genoeg verhit varkensvlees (bijvoorbeeld: paté, leverpastei en leverworst)
• Gedroogde worst waar varkensvlees in zit (bijvoorbeeld: salami, snijworst, cervelaat, boerenmetworst, chorizo en fuet)

Als u deze producten goed bakt of kookt kunt u ze wel eten.

Listeria, Toxoplasmose en Salmonella
Deze voedingsmiddelen mag u niet eten, omdat u er Listeria, Toxoplasmose of Salmonella besmetting van kunt krijgen.

• Rauw vlees (bijvoorbeeld: tartaar, carpaccio, biefstuk, rosbief, fricandeau of rollade)
• Rauwe, gedroogde en gefermenteerde vleeswaren (bijvoorbeeld: filet americain, tartaar, theeworst, ossenworst, rauwe hamsoorten, rosbief en fricandeau)
• Voorverpakte gerookte vis uit de koeling (bijvoorbeeld: gerookte zalm, forel, makreel en paling)
• Rauwe vis (bijvoorbeeld: sushi)
• Haring (bijvoorbeeld: Maatjesharing of Hollandse Nieuwe). Zure haring uit een pot kan wel.
• Rauwe melk en zachte kaas van rauwe melk (of au lait cru). Schimmelkaas van gepasteuriseerde melk en harde boerenkaas kan wel. Maar alleen als u deze heeft bewaard bij maximaal 4 graden Celsius, voor maximaal 4 dagen.
• Rauwe of zachtgekookte eieren.
• Rauwe kiemgroente (bijvoorbeeld: taugé, tuinkers en alfalfa)

Als u deze producten goed bakt of kookt kunt u ze wel eten.

Andere bacteriën en schimmels

• Zuivelproducten met probiotica (bijvoorbeeld: Yakult, Actimel, Activia en Vifit).
• Strooi niet met peper op de patiëntenkamer. Adem deeltjes niet in. Hier kunnen schimmelsporen in zitten.
• Pel niet zelf noten en doppinda's. Adem de deeltjes niet in. Hier kunnen schimmelsporen in zitten.

Medicijnen

• Eet geen grapefruit, mineola en pomelo. Dit mag u niet eten door uw medicijnen.

Goed met voedsel omgaan

Bereiding

• Was uw handen voordat u het eten gaat klaarmaken.
• Was groente en fruit goed onder stromend water.
• Gebruik alleen groente en fruit als ze vers en onbeschadigd zijn.
• Verschoon elke dag de thee-, hand- en vaatdoekjes en was deze op minimaal 60 graden.
• Gebruik schoon keukengerei van kunststof, glas of metaal (geen houten planken, pollepels)
• Verhit vlees, vis, kip en ei door en door.
• Houd vuile en rauwe producten apart van schone en bereide producten. Voorkom dat bacteriën van rauwe producten op bereide producten komen via handen, een snijplank, bord of ander keukengerei.
• Ontdooi bevroren vlees in de koelkast of magnetron. Spoel het dooivocht weg met heet water. Veeg gemorst dooivocht weg met keukenpapier.
• Als u eten heeft gemaakt en het in de koelkast of vriezer heeft bewaard, mag u het maar één keer opwarmen. Dit betekent dat je het niet nog een keer kunt opwarmen nadat je het al hebt opgewarmd.

Bewaren

• Zet de koelkast op 4 graden.
• Zet producten die in de koelkast horen (zoals vleeswaren en melkproducten) zo snel mogelijk weer terug in de koelkast. Bewaar producten die snel bederven in de koelkast.
• Laat melkproducten niet langer dan 2 uur buiten de koelkast staan, gooi deze daarna weg.
• Heeft u net een maaltijd gemaakt, maar gaat u dit niet direct eten? Koel het dan zo snel mogelijk af. Bijvoorbeeld in een bak met water.
• Bewaar een gerecht maximaal 2 dagen, afgedekt in de koelkast.
• Dek voedsel af, ook in de koelkast.
• Eet geen producten die langer dan een uur warm gehouden worden.

Voeding bewaren

Hoe korter u eten bewaart, hoe veiliger het is. Let altijd op de houdbaarheidsdatum en de bewaarinstructies op de verpakking van een product. Staat er op de verpakking een andere bewaartijd dan in onderstaande tabel? Houd dan de bewaartijd van de verpakking aan.

Bewaartijden van geopende verpakkingen of producten zonder houdbaarheidsdatum	In de koelkast ( 4°C)	In de diepvries (max. -18°C)
Gesneden en gewassen groenten (ook ongeopend)	2 dag	3 maanden (eerst blancheren)
Bladgroenten (andijvie, spinazie)	1-2 dagen	3 maanden
Zacht fruit zoals bessen, druiven, kersen	1-3 dagen	8-12 maanden
Hard fruit zoals appels, peren	2-4 weken	8-12 maanden
Geopende melkproducten	4 dagen	-
Geopende vruchtensappen	4 dagen	-
Rauw vlees (rund, kip)	2 dagen	3 maanden
Rauw varkensvlees	2 dagen	3 maanden
Rauw bewerkt vlees (gehakt, hamburger, slavink)	1 dag	3 maanden
Vleeswaren (alleen toegestane soorten)	3-5 dagen	3 maanden
Rauwe magere vis, rauwe garnalen	1 dag	3 maanden
Rauwe vette vis	1-2 dagen	3 maanden
Rauwe mosselen	1 dag	-
Gebakken vis, gekookte garnalen, gekookte mosselen	2 dagen	3 maanden
Gerookte vis (niet voorverpakt)	2 dagen	3 maanden
Rauw ei	4 weken	-
Gekookt ei	1 week	-
Stuk jonge kaas, smeerkaas, geraspte kaas	1 week	2-4 maanden
Stuk oude kaas	2 weken	2-4 maanden
Plakken kaas, zachte kaas	4 dagen	-
Brood	2-4 dagen	1 maand
Broodsalades zoals huzarensalade, eiersalade	3 dagen	-
Bereide soep	2 dagen	3 maanden
Groenten uit blik of glazen pot	2 dagen	3 maanden
Restjes	2 dagen	3 maanden
Gebak met slagroom	1 dag	1 maand
Gebak zonder slagroom	3 dagen	3 maanden

Eten van thuis in het ziekenhuis

U mag eten van thuis meenemen voor in het ziekenhuis. Alleen de maaltijd moet wel via richtlijnen worden gemaakt. Deze richtlijnen kunt u vinden in ‘maaltijden van huis’.

Er moet een sticker op de maaltijd staan met uw naam, kamernummer, datum en tijd. Als u de maaltijd niet direct opeet, moet u de rest weggooien.

Eten gemaakt door anderen

Eet alleen maaltijden van restaurants, snackbars of broodjeszaken als ze vers zijn. Eet geen producten die langer dan een uur warm gehouden worden.

Thuis

Als u naar huis gaat is uw weerstand nog verminderd. U moet daarom nog letten op hoe u uw eten bereid en bewaard. U kunt de probiotica, alle soorten noten en peper thuis wel weer veilig gebruiken.

Alle andere adviezen moet u blijven volgen als:

• U tussen twee kuren in zit.
• U tussen een kuur en een stamceltransplantatie in zit.
• U na een allogene stamceltransplantatie medicijnen gebruikt om afstoting van de stamcellen tegen te gaan.
• U na een autologe stamceltransplantatie nog geen normaal aantal leukocyten in uw bloed heeft.

Voor patiënten in het ambulante traject betekent dit dat u alle adviezen moet blijven opvolgen. Ook het niet gebruiken van probiotica, alle soorten noten en peper.

De diëtist kan u aanraden om speciale voeding te gebruiken. Dit noemen we medische voeding. De diëtist bekijkt welke opties er zijn en geeft u advies dat goed bij u past.

Uw verzekeringsmaatschappij kan de kosten van medische voeding vergoeden. De diëtist stuurt dan een formulier naar het bedrijf dat met uw verzekeringsmaatschappij samenwerkt. Wordt uw medische voeding vergoed? Dan wordt de eerste keer de medische voeding bij u thuisbezorgd. Voor meer voeding moet u zelf contact opnemen met het bedrijf.

Heeft u vragen? Of heeft u meer informatie nodig? Of wilt u een afspraak maken met een diëtist? Als u onder behandeling bent bij een diëtist van het Erasmus MC kunt u ons bereiken via:

• (010) 7033055 van maandag t/m vrijdag van 8.30 tot 12.30 uur
• dietetiek@erasmusmc.nl

Bij spoed kunt u contact opnemen met de spoedlijn:

• (010) 7030054 van maandag t/m vrijdag van 13:30 tot 16:00 uur

Meer informatie over de voeding, de zorg en de ziektebeelden kunt u vinden op onderstaande websites.

www.beleefjesmaak.nl
www.hematon.nl
www.voedingenkankerinfo.nl
www.oncoline.nl
www.hematologienederland.nl